Ik zit thuis, aan de keukentafel op een zondagmiddag. Een paar weken terug heb ik Sinterklaas gevierd met mijn familie en ik ben nog aan het nagenieten van de vele gedichten en surprises die we altijd voor elkaar maken en schrijven. Ik zit te schilderen op nummer, altijd een ontspannende bezigheid, maar mijn gedachten dwalen af naar mijn werk bij de dagbehandeling.
Mijn naam is Lisa, ik ben 29 jaar en ik werk sinds vier jaar als behandelaar op de ambulante dagbehandeling van Yes We Can Clinics. Hier werk ik intensief samen met de jongeren om vastzittende emoties weer ruimte te kunnen geven en zo tot gedragsverandering te komen. De jongeren komen drie dagen in de week en gaan dus 's avonds en de andere dagen weer naar huis. Hun ouders, en soms ook andere familieleden, worden ook betrokken bij de behandeling.
Het is december, een maand van feestdagen. De behandeling voor de jongeren loopt gewoon door in deze periode . Vorig jaar werkte ik op oudejaarsdag bij het familieprogramma, met de ouders van de fellows. Er hing een gespannen sfeer in de lucht. Sommige ouders hadden leuke plannen, zoals met vrienden oliebollen eten of met de buren sterretjes branden. Maar sommige ouders hadden helemaal geen energie meer om iets te gaan ondernemen en waren vooral gespannen wat deze avond voor hun kind zou gaan brengen. Toch blijft dit, zo hoor ik vaak van de fellows, een weinig besproken onderwerp. De vraag 'hoe komen wij samen de feestdagen door?' wordt door niemand gesteld. Er lijkt vaak een soort schaamte te hangen rondom het idee dat je dit actief zou moeten bespreken, alsof het vanzelfsprekend zou moeten zijn dat je het met de feestdagen gezellig hebt met elkaar.
Maar, in de afgelopen vier jaar dat ik op de dagbehandeling werk, heb ik ervaren dat deze maand voor sommige fellows en ouders helemaal niet zo gezellig is. Sommigen kijken juist erg op tegen de feestdagen. Tegen de hele dag met elkaar thuis zitten, tegen het gevoel van verplicht sociaal moeten zijn of tegen de weerstand moeten bieden aan verleidingen, zoals bijvoorbeeld alcohol en overmatig eten. Ook voor ouders kan het soms een moeilijke tijd zijn. Veel van hen geven aan dat het ook wel rust geeft als de jongeren een paar dagen in de week naar de dagbehandeling zijn. De stress van kerst, de vele familiebezoeken en de hoge verwachtingen voelen soms voor ouders en fellows als een hogedrukpan voor ruzies, teleurstellingen en angsten. Daarnaast zijn de feestdagen soms ook een periode waarin ouders en fellows geconfronteerd worden met het missen van een dierbare. Als je nog niet goed weet hoe je moet omgaan met al de emoties die deze periode teweegbrengt, kunnen de feestdagen daarom best wel pittig zijn.
"De feestdagen horen gezellig te zijn. Dat is wat we vaak denken. Maar voor veel jongeren en ouders voelt deze periode juist spannend, intens of zelfs zwaar. En dat mag er óók zijn."
Het is dus helemaal niet verwonderlijk dat er spanning hangt rondom de feestdagen. Ik probeer daarom vaak een plan te maken met de fellows. Een soort terugvalpreventieplan, maar dan voor een paar dagen. We bespreken bijvoorbeeld wat ze gaan ondernemen in deze dagen en hoe ze deze dagen ook aan herstel kunnen blijven werken. Maar, we bespreken ook zeker hoe ze rust kunnen pakken voor zichzelf, zoals even een rondje gaan wandelen met de hond of lekker even gaan uitwaaien op het strand. Je hoeft niet de hele dag samen te zijn en je hoeft het ook niet de hele dag leuk te hebben. Ik spoor de fellows aan om dit ook thuis bespreekbaar te maken. En wat ik altijd ook aan ouders probeer mee te geven, is om te genieten van de kleine momenten die er wél zijn, zoals samen onder een dekentje op de bank een kerstfilm kijken of een gelukkig nieuwjaarswens. Misschien voor het eerst een goed gesprek hebben met elkaar over hoe afgelopen jaar is geweest. En aan de fellows die zich hierin herkennen, wil ik meegeven dat er meer fellows zijn die het lastig vinden om met de kerst thuis te zitten. Zoek elkaar op om iets samen te doen of je even uit te spreken, blijf in verbinding met elkaar.
Ook op de dagbehandeling besteden we veel aandacht aan de feestdagen, door bijvoorbeeld gezamenlijk Sinterklaas te vieren, waarbij alle behandelaren een gedichtje schrijven voor hun fellows. Het is fijn om te zien hoeveel lol fellows dan hebben en ze keihard met elkaar te zien lachen. Ook rond de kerst is er altijd een gezamenlijke kerstbrunch en komen mijn collega's en ik graag chique naar werk. Het is altijd bijzonder om deze momenten samen met de fellows en collega's door te brengen. Ik ga alvast nadenken over mijn kerstoutfit van dit jaar. Op naar feestdagen waarin er ruimte mag zijn voor alle emoties, we met elkaar in verbinding mogen blijven en er genoten mag worden van de kleine mooie dingen in dit leven.
Fijne feestdagen allemaal!
